ဓမၼမွတ္စုမ်ား

ဂုဏ္အလွ

ငါ့ညီေျပာင္ဝင္း ေမာင္သစ္ဆင္း
မင္း၏သားငယ္ သက္ႏွစ္ဆယ္သည္
ဘယ္ဂုဏ္မ်ိဳးကို ႀကိဳက္သနည္း ။
ေရႊဂုဏ္ေငြဂုဏ္ ရာထူးဂုဏ္သည္
လူ႔ဘံုေလာက အကာမွ်တည့္
သူကျငဴစူ မၾကည္ျဖဴ၍
ခြာယူလိုက ခြာ၍ရ ။
ရိုးဂုဏ္ေျဖာင့္ဂုဏ္ ယဥ္ေက်းဂုဏ္သည္
လူ႔ဘံုေလာက ႏွစ္သာရတည့္
သူကျငဴစူ မၾကည္ျဖဴလည္း
ခြာယူမရ ကြာမက် ။
ေဇာ္ဂ်ီ

ငါးအာ႐ံုဘင္အစု၊ ခင္မႈနဲ႕ေန႕ကုန္
နင္ယခုေမ့ပံုလို၊ ေတြ႕မႀကံဳစခန္း
ပါယ္ေလးဝ ေသာကဘံုမွာ
ေမ်ာရ႐ံုရွိေတာ့မခန္း
ေအာက္ဝီစိ ေသာင္းအငူမွာ
ေခါင္းမျပဴစတမ္း
ႏွစ္အရွည္ နစ္မည့္လမ္းကိုလ
နင္ေမွ်ာ္စမ္း နင့္ကိုယ္
ေဒသနာထင္ အလင္းရယ္ႏွင့္
နင္အဖ်င္းပိုထက္သာပို
သည္ေလာဘ စ႐ိုက္အိုကို
မလိုက္လိုေရွာင္ပစ္လို႕
ေနာင္အသစ္တကယ္ျပင္လွ်င္
ေကာင္းဖို႕အစဥ္
ခြင့္သာခိုက္မွ မလိုက္ခ်င္လွ်င္
အမိုက္နင့္ျပင္ ရွိေသးေလလိမ့္လား
ခြင့္သာဆဲမွ မခဲခ်င္လွ်င္
အလြဲနင့္ျပင္ ရွိေသးေလလိမ့္လား
ခြင့္သာတုန္းမွာ မ႐ုန္းခ်င္လွ်င္
အ႐ႈံးနင့္ျပင္ ရွိေသးေလလိမ့္လား
(လယ္တီဆရာေတာ္)

အေလးအျမတ္ျပဳရမည့္ အရပ္ေျခာက္မ်က္ႏွာ


၁။ အမိအဖတို႔သည္ ေရွးဦးစြာ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာေၾကာင့္ အေရွ႕အရပ္ မည္ကုန္၏။

၂။ ဆရာသမားတို႔သည္ (ဒကၡိဏ) တပည့္တို႔၏ ျမတ္ေသာ အလွဴကို ခံထိုက္ေသာေၾကာင့္ ေတာင္အရပ္ မည္ကုန္၏။

၃။ သားမယားတို႔သည္ ေနာက္မွ လိုက္တတ္ေသာေၾကာင့္ အေနာက္အရပ္ မည္ကုန္၏။

၄။ မိတ္ေဆြေကာင္းတို႔သည္ ထိုထိုေဘးဒုကၡတို႔မွ လြတ္ေျမာက္ေစတတ္ေသာေၾကာင့္ ေျမာက္အရပ္ မည္ကုန္၏။

၅။ ေက်းကၽြန္တို႔သည္ မိမိေအာက္၌ တည္ေသာေၾကာင့္ ေအာက္အရပ္ မည္ကုန္၏။

၆။ ရဟန္းသူျမတ္တို႔သည္ ဂုဏ္အားျဖင့္ မိမိအထက္၌ တည္ေသာေၾကာင့္ အထက္အရပ္ မည္ကုန္၏။
ေနာင္တဆယ္မ်ိဳး

၁။ အခ်ိန္ရွိခုိက္ ငယ္စဥ္က ပညာမသင္ခဲ့မိေလျခင္း
၂။ ဥစၥာ မစုေဆာင္းမိခဲ့ေလျခင္း
၃။ သူတပါး၏ အခ်စ္ကို ဖ်က္ဆီးမိခဲ့ေလျခင္း
၄။ သူတပါးအသက္ကို သတ္မိခဲ့ေလျခင္း
၅။ သူတပါးသားမယားကို ျပစ္မွားမိခဲ့ေလျခင္း
၆။ ဥစၥာပစၥည္းရွိလ်က္ မလွဴမိခဲ့ေလျခင္း
၇။ ဆံုးမစကားကို နားမေထာင္မိခဲ့ေလျခင္း
၈။ မိဘကို မလုပ္ေကၽြးမိခဲ့ေလျခင္း
၉။ ပညာရွိထံနည္းခံ၍ မသင္ၾကားမိခဲ့ေလျခင္း
၁၀။ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို မက်င့္မိခဲ့ေလျခင္း
(ဒြါဒသနိပါတ္၊ ဇနသႏၶဇာတ္)(ကဏန္းပုတ္သင္၊ ကိုင္းပင္ႏြားသိုး၊ လိပ္မ်ိဳးေခြးအ၊ ဤေျခာက္ဝ၊ နာယကမတင္ထိုက္။)

သူေတာ္ေကာင္းဥစၥာခုႏွစ္ျဖာ

၁။ သဒၶာ = ယံုၾကည္ျခင္း။

၂။ သီလ = ကိုယ္ႏႈတ္ေစာင့္စည္းျခင္း။

၃။ ဟီရိ = မေကာင္းမႈ ဒုစရိုက္ျပဳရမွာ ရွက္ျခင္း။

၄။ ၾသတၱပၸ = မေကာင္းမႈ ဒုစရိုက္ျပဳရမွာ ေၾကာက္ျခင္း။

၅။ သုတ = အၾကားအျမင္မ်ားျခင္း။

၆။ စာဂ = စြန္႔ၾကဲေပးကမ္းျခင္း။

၇။ ပညာ = ဟုတ္မွန္စြာသိျခင္း။

“ရွာတာကသုခ၊ ရတာကဒုကၡ”
ခ်မ္းသာ တစ္ခု၊ လိုလား မႈေၾကာင့္၊ ပုပုရြရြ၊ ရွာေဖြၾကလည္း၊ ဒုကၡပင္လယ္၊ က်ယ္ထက္ က်ယ္သည္၊ ရြယ္တိုင္းမေျမာက္ၾကပါတကား”
ပုထုဇဥ္.၄ မ်ိဳး ၁။    အႏ ၱဗာလ ပုထုဇဥ္............ကံကံရဲ႕ အက်ိဳးကို မသိ.မယံုၾကည္....ကုသိုလ္..အကုသိုလ္..မသိ             ထို႕ေၾကာင္႔ အကုသိုလ္အလုပ္မ်ားအား လုပ္လွ်င္ စိတ္လိုက္မာန္ပါလုပ္တတ္သူမ်ား

၂။   အႏၱပုထုဇဥ္......................ကံကံရဲ႕အက်ိဳးကိုသိ...ယံုၾကည္..ကုသိုလ္..အကုသိုလ္ကိုသိ.....
      ထို႕ေၾကာင္႔ အကုသိုလ္အလုပ္မ်ားအားေရွာင္ၿပီး ကုသိုလ္အလုပ္မ်ားကို တတ္အားသမွ်လုပ္တတ္သူမ်ား

၃။     ကလ်ာဏပုထုဇဥ္...............ကံကံရဲ႕အက်ိဳးကို သိ..ယံုၾကည္ တဲ႕အၿပင္....
        ရုပ္..နာမ္...ခႏာ...အာယတန...ဓါတ္တို႕ဧ။္သေဘာအဓိပါယ္အားသိေသာသူမ်ား

၄။      စူဠေသာတပန္ပုထုဇဥ္..........ကံကံရဲ႕အက်ိဳးကို သိ..ယံုၾကည္ တဲ႕အၿပင္....ရုပ္..နာမ္...ခႏ ၱာ.
         အာယတန...ဓါတ္တို႕ဧ။္ သေဘာအဓိပါယ္အားသိအက်ယ္အားၿဖင္႔လည္းနားလည္ၿပီး.....
         ထို ရုပ္..နာမ္..ခႏ ၱာတို႕ဧ။္ၿဖစ္လာေသာအေၾကာင္းအရင္းကို ပိုင္းၿခားသိေသာသူမ်ား
မဂၢင္ရွစ္ပါး

၁။ သမၼာဒိ႒ိ၊ မွန္ကန္ေသာ အသိအျမင္။ (ပညာမဂၢင္ ၂-ပါး၊)
၂။ သမၼာသကၤပၸ၊ မွန္ကန္ေသာ အၾကံအစည္။
၃။ သမၼာဝါစာ၊ မွန္ကန္ေသာ စကားကို ေျပာဆိုျခင္း။ (သီလမဂၢင္ ၃-ပါး၊)
၄။ သမၼာကမၼႏၲ၊ မွန္ကန္ေသာ အမႈကို ျပဳျခင္း။
၅။ သမၼာအာဇီဝ၊ မွန္ကန္ေသာ အသက္ေမြးျခင္း။
၆။ သမၼာဝါယာမ၊ မွန္ကန္ေသာ အားထုတ္ျခင္း။ (သမာဓိမဂၢင္ ၃-ပါး၊)
၇။ သမၼာသတိ၊ မွန္ကန္ေသာ ဆင္ျခင္ေအာက္ေမ့ျခသူ႕ကိုခ်ီးေျမာက္၊ ကိုယ္ဂုဏ္ေျမာက္၏

ယြင္းေဘာက္အလို၊ ၀န္မတိုႏွင့္

သူ႕ကို ဂုဏ္ႏွိမ့္ ၊ ကိုယ္ဂုဏ္နိမ့္၏

စည္းစိမ္အရာ၊ သူခ်မ္းသာႏႈိက္

ဣႆာမျပဳ၊ ၀မ္းေျမာက္ရႈေလာ့။

သူ႕ကိုေစာင့္မွ၊ သူက ကိုယ္ကို

ၾကည္ညိဳေမတၱာ၊ ေစာင့္နိုင္ရာ၏။ (မာဃေဒ၀ ၁၈၅)

မလုပ္မေျပာ၊ လုပ္မွေျပာ၊ မေနာစင္လွေစ၊ အေျပာသာခ်ဲ႕၊ အလုပ္မဲ့၊ ကဲ့ရဲ႕ မလြတ္ေခ်..
အယူတစ္ေစာင္း၊ ကံတစ္ေၾကာင္းမွ်၊ မေကာင္းလဲကံ၊ ေကာင္းလည္း ကံဟု၊ ကံကိုခ်ည္းသာ၊ မကိုးရာဘူး၊ ကံမြဲဉာဏ္ႏုံ႔ ၊ မလုံ႔မလ၊ နတ္မမဘူး
မလႊတ္ကာမ၊ မရသတိ၊
မရွိဆရာ၊ မပါအင္အား၊
မထားလံု႔လ၊ ဤငါး၀၊
တရားမရေၾကာင္းတည္း...
(က၀ိဗႏၶနကထာ)ရာဂပါးမွ တရားျမင္သည္။
ေဒါသပါးမွ သနားၾကင္သည္
ေမာဟပါးမွ အမွားျမင္သည္။
ထိုသံုးပါး မနားမေနႏွင့္...(က၀ိဗႏၶနကထာ)တစ္ေနကြယ္ ေသနယ္သို႔ တစ္ခါမကူးခင္၊
 ေကာင္းမႈတစ္ခု ျပဳပါေန႔စဥ္...
ရုပ္နာမ္ဓမၼ သခၤါရတို႔၊ ကိုယ္ကဤပံု

ျဖစ္လိုတံုလည္း၊ တဖံုဆင္ကြဲ သူတနဲျဖင့္

ေဖါက္လြဲတက္စြာ ဓမၼတာကို၊

ပညာစကၡဳ၊ ေျမႇာ္ေထာက္ရႈ၍

ယခုပင္လွ်င္ မအိုခင္က

ႀကိဳတင္ေကာင္းမႈ ႀကိဳးစားျပဳေလာ့၊

ယခုပင္လွ်င္ မနာခင္က

ႀကိဳတင္ေကာင္းမႈ ႀကိဳးစားျပဳေလာ့၊

ယခုပင္လွ်င္ မေသခင္က

ႀကိဳတင္ေကာင္းမႈ ႀကိဳးစားျပဳေလာ့။

ရတုခ်ိန္ေထာက္ ဤခါေရာက္မွာ၊ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ခႏၶာ

ေသပိမ့္ငါ-ဟု၊ သတၱ၀ါခပင္း ရွင္ေသမင္းႏွင့္

မိတ္သင္းဖြဲ႔လွ်က္၊ ခ်ိန္းအခ်က္လွ်င္

တစ္စက္ကမွ မရွိၾကဘူး။

“အပမာေဒန ဘိကၡေ၀ သမၸာေဒထ”

ဘုရားစကား လိုက္နာပြားသည္

တရား လက္မလြတ္ေစႏွင့္။

(မင္းကြန္းဆရာေတာ္)

ငါတို႔ေနရာ၊ ဤကမာၻ၊ တဏွာ အုပ္စိုးသည္။
တဏွာေစရာ၊ မေနသာ၊ ေဖြရွာ ဆက္ရသည္။
ရသည့္ဥစၥာ၊ ခ်စ္သူပါ၊ စြန္႔ခြါ သြားရမည္။
တကယ့္အေရး၊ တကယ္ေဘး၊ ဘယ္ေသြး ဘယ္သား မကယ္ျပီ။
ငါႏွင့္ရြယ္တူ၊ ငါ့ေအာက္လူ၊ ႀကီးသူေသၾက မ်ားလွျပီ။
ခဏမစဲ၊ အိုစၿမဲ၊ ကိုယ္လဲ ေသဘက္ နီးခဲ႔ၿပီ။
ဇရာမီးေတာင္၊ ကိုယ္ထဲေလာင္၊ ေသေအာင္ျမွိဳက္ေတာ့သည္။
မေသရခင္၊ သြားလမ္းစဥ္၊ ၾကိဳတင္ျပင္သင့္ျပီ။
ဒါနသီလာ၊ ဘာ၀နာ၊ လမ္းသာထြင္လိမ့္မည္။
မဂၢင္ယာဥ္ႀကီး၊ အျမန္စီး၊ ခရီးထြက္ေတာ့မည္။

ဒိဠိေသေအာင္ အရင္မၿပပဲ အရဟတၱမဂ္နဲ႔သာတန္တဲ့ တဏွာသတ္တရားကို ေဟာေတာ့ နာမ္နဲ႔မတား နားနဲ႔မတန္တာကိုေဟာၿပီး ယုတ္တမ္း ရမ္းတုပ္ေနၾကတယ္

"မင္တုိ႔ဥာဏ္အျမင္၊ တစ္မုိက္တစ္ထြာရယ္ႏွင္႔၊

ျငင္းဖုိ႔သန္လ်င္၊ မုိက္ရာက်ပါလိမ္႔၊

စရုိက္သဘာ၀ရယ္တဲ႔ က်မ္းဂန္ႏြယ္။

အုိမန္းသံ ထယ္ထယ္ႏွင္႔၊ မာနတက္စရာ အမ်ား

(ခင္ခင္ရယ္)အရမ္းတန္မဟယ္ျဖင္႔

ဗာလလကၡဏာတစ္ပါး။ ။

(သခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္း)"ေလာကီခ်မ္းသာ ေလာကုတၱရာခ်မ္းသာ ႏွစ္တန္လုံးကုိ ပြါးမ်ားေလ႔က်င္႔ထားေသာ
စိတ္ကေဆာင္ႏုိင္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ ေနာက္ဆုံး ပန္းတုိင္ျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္ကုိ
စိတ္အေလ႔ အက်င္႔ျဖစ္သည္ရရွိ၊ ေရာက္ရွိႏုိင္သည္။
အေျပာအဆုိ ဆင္ျခင္ရုံ၊ အျပဳအမူေစာင္႔စည္းရုံျဖင္႔ မရႏုိင္ မေရာက္ႏုိင္ေခ်။
စိတ္ကုိေလ႔က်င္႔ ပြါးမ်ားရန္အတြက္ ဘာ၀နာပြါးၾကရသည္။ သမထဘာ၀နာ
၀ိပႆနာ ဘာ၀နာတုိ႔ကုိ လက္ေတြ႔က်င္႔သုံးၾကရသည္။

ေထရ၀ါဒ ႏွင္႔ ပတ္သက္ေသာ မွတ္ခ်က္မ်ား
(နႏၵာသိန္းဇံ)