အသက္ ဉာဏ္ေစာင့္ ( ၁ )
ေလာကတြင္ လူသားတိုင္းလိုလို အသက္ရွည္လိုၾကေပသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ အသက္အရြယ္ ငယ္ငယ္တြင္ မေသလိုၾကေခ်။
အသက္ရွည္ျခင္းမွာ ကံသာ အရင္းမူလ ပဓာနျဖစ္ေသာ္လည္း ကံကုန္၍ေသၾကသူမ်ားမွာ အလြန္နည္းပါးလွေပသည္။ ဉာဏ္ ၀ီရိယတို႔ျဖင့္ မေစာင့္ေရွာက္ မျပဳျပင္ၾကေသာေၾကာင့္ ကံမကုန္ေသးဘဲ ေသၾကရသူမ်ားသာ မ်ားၾကသည္။ ဉာဏ္ ၀ီရိယတို႔ျဖင့္ ဂရုတစိုက္ ျပဳျပင္ေစာင့္ေရွာက္ပါက ကံကုန္သည္အထိ အသက္ရွည္ႏိုင္သည္ဟု က်မ္းဂန္မ်ား၌ ျပဆိုပါသည္။ ဤအေၾကာင္းအရာႏွင့္ ပတ္သက္၍ မဟာနိေဒၵသအ႒ကထာ ဂုဟ႒ကသုတၱ နိေဒၵသအဖြင့္၌-
အေမာေဟာ ဒီဃာယုကတာယ ပစၥေယာ ေဟာတိ၊ အမူေဠာဟိ ဟိတာဟိတံ ဉတြာ အဟိတံ ပရိ၀ေဇၨတြာ ဟိတဥၥ ပဋိေသ၀မာေနာ ဒီဃာယုေကာ ေဟာတိ။
အသိဉာဏ္တရားသည္ အသက္ရွည္ျခင္း၏အေၾကာင္း ျဖစ္၏။ မွန္၏။ အသိဉာဏ္ရွိသူသည္ အက်ိဳးအျပစ္တို႔ကို စိစစ္ေ၀ဖန္ ပိုင္းျခားႏိုင္ရကား အျပစ္ျဖစ္ႏိုင္သည့္အရာ၊ အက်ိဳးမရွိသည့္အရာတို႔ကို ေရွာင္ရွား၍ အက်ိဳးရွိေသာအရာတို႔ကို မွီ၀ဲႏိုင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အသက္ရွည္ရျခင္း ျဖစ္သည္-ဟု ဖြင့္ဆိုထားေပသည္။
ဤ အသက္ဉာဏ္ေစာင့္-ဟူေသာစကားပံု၌ အသက္ဆိုသည္မွာ-ခႏၶာကိုယ္၌ အေကာင္သေဘာမ်ိဳး တည္ရွိေနေသာ အရာမဟုတ္။ ကံေၾကာင့္ျဖစ္သည့္ ရုပ္မ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္တတ္သည့္ ဇီ၀ိတရုပ္ႏွင့္ နာမ္တရားမ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္တတ္သည့္ ဇီ၀ိတိေျႏၵ ေစတသိက္တို႔ပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုႏွစ္မ်ိဳးကို ရုပ္သက္ နာမ္သက္-ဟု ေခၚၾကသည္။
ေလာက၌ ထိုရုပ္သက္ နာမ္သက္ ႏွစ္မ်ဳိးတြင္ တမ်ိဳးမ်ိဳးရွိလွ်င္ သက္ရွိသတၱ၀ါ-ဟု ေခၚရသည္။ အသညသတ္ျဗဟၼာႀကီးမ်ားမွာ ရုပ္သက္တမ်ိဳးတည္း ရွိသကဲ့သို႔ နာမ္တရားခ်ည္းသာ ရွိေသာ အရူပျဗဟၼာႀကီးတို႔မွာ နာမ္သက္တမ်ိဳးတည္းသာ ရွိၾကသည္။ ရုပ္နာမ္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးရွိၾကသည့္ အပါယ္သတၱ၀ါႏွင့္ လူ နတ္ ျဗဟၼာတို႔မွာမူ ရုပ္သက္ နာမ္သက္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး ရွိၾကသည္။
ထိုရုပ္သက္ နာမ္သက္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနလွ်င္ အသက္ရွည္သည္-ဟု ဆိုရ၍ ႏွစ္အနည္းငယ္မွ်သာ ျဖစ္ေပၚျပီး အဆံုးသတ္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားျခင္းကို အသက္တိုသည္-ဟု ေခၚပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသားမ်ားအဖို႔ ထိုရုပ္သက္ နာမ္သက္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး လက္ရွိဘ၀တြင္ ဆက္လက္မျဖစ္ေတာ့ဘဲ အဆံုးသတ္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားျခင္းကုိပင္ သတၱ၀ါေသသည္-ဟု ဆိုပါသည္။ အဓိပၸါယ္မွာ စုတိစိတ္ႏွင့္ ကမၼဇရုပ္တို႔ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ထိုရုပ္သက္ နာမ္သက္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးတို႔ အတိတ္ကံ အရွိန္အဟုန္ ရွိသမွ် ကာလပတ္လံုး ဆက္လက္ျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ (၀ါ)ကံအတိုင္း အသက္ရွည္ႏိုင္ေအာင္ ဉာဏ္ျဖင့္ ေစာင့္ေရွာက္ျပဳျပင္ပါက ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း အ႒ကထာအဖြင့္အရ ထင္ရွားပါသည္။ သေဗၺသခၤါရာ-ဟု ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူထားသည့္အတိုင္း ရုပ္တရား နာမ္တရား အားလံုးတို႔မွာ သခၤါရတရားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ မဟုတ္ပါေလာ။ သခၤါရဆိုသည္မွာ ကံ စိတ္ဥတု အာဟာရ-ဟူေသာ အေၾကာင္းတရားေလးပါးတို႔ျဖင့္ စီမံျပဳျပင္ထိုက္ေသာ တရားဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ထိုရုပ္သက္ နာမ္သက္ ဟူေသာ သခၤါရတရားတို႔ကို ကံ စိတ္ ဥတု အာဟာရတို႔ျဖင့္ စီမံျပဳျပင္ရာ၌ အ႒ကထာဖြင့္အတိုင္း ဉာဏ္ဦးေဆာင္ရန္ အထူးလိုအပ္လွေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက-
ကံဟုမူလ၊ သမၺဳဒၶတို႔၊ ေဟာျပသည္မွာ၊ အရင္းသာရွင့္။
ဥစၥာေဘာဂ၊ ဇီ၀ိတႏွင့္၊ သုခပြားရန္၊ ဤလူ႔ထံ၌၊
ဉာဏ္၀ီရိယ၊ ပေယာဂတည္း။-ဟု မိန္႔ဆိုေတာ္မူျခင္းျဖစ္ေပသည္။
ဉာဏ္ ႏွစ္မ်ိဳး-
ဉာဏ္ေစာင့္-ဆိုရာ၌ ဉာဏ္ဆိုသည္မွာ ဤေနရာ၌ သုတမယဉာဏ္ႏွင့္ စိႏၲာမယဉာဏ္ ႏွစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။ ၾကား၍ျဖစ္ေစ၊ ျမင္၍ျဖစ္ေစ၊ သင္ယူ၍ျဖစ္ေစ၊ ေမးျမန္း၍ျဖစ္ေစ၊ ေဆြးေႏြး၍ျဖစ္ေစ သိျမင္လာေသာ ဉာဏ္မ်ိဳးကို သုတမယဉာဏ္ ေခၚသည္။
စိႏၲာမယဉာဏ္ကား-ျမင္၍ ၾကား၍ သင္ယူ၍ တတ္သိထားသည့္ သုတမယဉာဏ္ကို အေျခခံကာ ထို႔ထက္ပို၍ တတ္သိေအာင္ ၾကံစည္စဥ္းစားျခင္းျဖင့္ တိုးတက္ သိျမင္လာေသာ ဉာဏ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ဤေနရာ၌ ကံ စိတ္ ဥတု အာဟာရ တို႔ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အေၾကာင္းအရာတို႔ကို စံုစံုလင္လင္ သိျမင္နားလည္ထားေသာ သုတမယဉာဏ္ျဖင့္ စိႏၲာမယဉာဏ္တို႔ ျဖစ္သည္။
ဤသုတမယဉာဏ္ စိႏၲာမယဉာဏ္တို႔ျဖင့္ မိမိနားလည္တတ္သိထားသည့္အတိုင္း မိမိ၏ရုပ္သက္ နာမ္သက္ႏွစ္ပါးတို႔ကို ကံ စိတ္ ဥတု အာဟာရတို႔ျဖင့္ ျပဳျပင္ေစာင့္ေရွာက္သြားပါက အသက္ရွည္ႏိုင္သည္ကို ရည္ရြယ္၍ ေရွးပညာရွင္ႀကီးမ်ားက အသက္ဉာဏ္ေစာင့္-ဟူေသာ စကားပံုျဖင့္ အသက္ရွည္ေရးကို လမ္းညႊန္ၾသ၀ါဒ ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဥတု အာဟာရတို႔ အေရးႀကီးပံု-
မိမိတို႔၏ ရုပ္သက္ နာမ္သက္တို႔ကို ကံ စိတ္ ဥတု အာဟာရ တို႔ျဖင့္ ျပဳျပင္ရမည္ဆိုေသာ္လည္း ကံ စိတ္ႏွစ္ပါးတို႔ျဖင့္ ျပဳျပင္ဖို႔ထက္ ဥတု အာဟာရႏွစ္ပါးတို႔ျဖင့္ ျပဳျပင္ဖို႔က ပို၍ အေရးႀကီးသည္။
မွန္ပါသည္။ က်န္းမာ သက္ရွည္ျခင္းႏွင့္ မက်န္းမမာ အသက္တိုျခင္းတို႔သည္ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ထက္ ဥတု အာဟာရ ႏွစ္ပါးတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္က ပိုမ်ားလွပါသည္။ ၀ိပႆီဘုရားေလာင္းစေသာ ဘုရားေလာင္းတို႔သည္ ေမတၱာစ်ာန္၏ ေရွးအဖို႔၌ျဖစ္ေသာ ေသာမနႆသဟဂုတ္ ဉာဏသမၸယုတ္ အသခၤါရိကစိတ္ျဖင့္ ပဋိသေႏၶေနၾကပါသည္။ ထိုစိတ္တို႔ျဖင့္ ပဋိသေႏၶေနေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ အသက္အသေခ်ၤ ရွည္ႏိုင္ေသာ ကံရွိ၏။ ယင္းသို႔ အသက္အသေခ်ၤ ရွည္ႏိုင္သည့္ ကံပါေသာ္လည္း ၀ိပႆီစေသာ ဘုရားရွင္တို႔ ထိုမွ်အထိ အသက္မရွည္ၾကျခင္းမွာ ဥတုႏွင့္ အာဟာရတို႔ ေဖာက္ျပန္ပ်က္စီးျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အဓိပၸါယ္မွာ မိမိႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ေလ်ာက္ပတ္သည့္ ဥတု အာဟာရတို႔ကို မွီ၀ဲရလွ်င္ အသက္ရွည္၍ မသင့္ေလ်ာ္ မေလ်ာက္ပတ္သည့္ ဥတု အာဟာရတို႔ကို မွီ၀ဲရလွ်င္ အသက္တိုသည္ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဤအဓိပၸါယ္ကို ရည္ညႊန္း၍ သုတ္မဟာ၀ါ အ႒ကထာ မဟာပဒါနသုတ္၌-
ဣတိ သေဗၺ ဗုဒၶါ အသေခ်ၤယ်ာယုကာ၊ ေတ ကသၼာ အသေခ်ၤယ်ံ န အ႒ံသု၊ ဥတုေဘာဇန၀ိပတၱိယာ။
ဥတုေဘာဇန၀ေသန ဟိ အာယု ဟာယတိပိ ၀ၯတိပိ-ဟု မိန္႔ဆိုထားေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အသက္ရွည္ေရးအတြက္ ကံ စိတ္တို႔ျဖင့္ ျပဳျပင္နည္းထက္ ဥတု အာဟာရ တို႔ျဖင့္ ျပဳျပင္နည္းကို အေလးထား၍ ေဖာ္ျပပါသည္။
အသက္ရွည္ရန္ အာဟာရျဖင့္ ျပဳျပင္နည္း-
အစာအာဟာရသည္ သတၱ၀ါမ်ား က်န္းမာ သက္ရွည္ေရးတြင္ ဥတုထက္ပင္ အေရးႀကီး၏။ က်န္းမာမႈ မက်န္းမာမႈ အသက္ရွည္မႈ တိုမႈတို႔တြင္ ဥတုေဆာင္ရြက္မႈနယ္ထက္ အစာအာဟာရ ေဆာင္ရြက္သည့္နယ္က ပို၍က်ယ္၀န္း၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အစာအာဟာရျဖင့္ ျပဳျပင္နည္းကို ဘုရားေဟာအတိုင္း ေရွးဦးစြာ ျပဆိုပါမည္။
လူသားတို႔အတြက္ မေမြးဖြားမီ ပဋိသေႏၶတည္ေနခ်ိန္မွစ၍ အာဟာရသည္ လူသားတို႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့၏။ မည္သည့္သတၱ၀ါမွ် အစာအာဟာရႏွင့္ ကင္း၍ အသက္မရွည္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ သတၱ၀ါတိုင္း ေန႔ရွိသေရြ႔ အစာအာဟာရမ်ားကို စားေသာက္ေနၾကရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သတၱ၀ါတည္ရာ အာဟာရသာ-( သေဗၺသတၱာ အာဟာရာ႒ိတိကာ ) ဟု ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ အစာအာဟာရတိုင္း စားသံုးသူမ်ားအား ေကာင္းက်ိဳးမျပဳႏိုင္ေခ်။ စားသံုးသူမ်ားအဖို႔ ေဆး-ျဖစ္သည့္ အစာအာဟာရမ်ား ရွိသကဲ့သို႔ ေဘး-ျဖစ္သည့္ အစာအာဟာရမ်ားလည္း ရွိေပသည္။ ၀မ္းတလံုးေကာင္း ေခါင္းမခဲ၊ အစားမေတာ္ တလုပ္၊ ဟူေသာ လမ္းညႊန္သတိေပးခ်က္မ်ားသည္ အစာအာဟာရ၏ ေဘးျဖစ္ႏိုင္ပံုတို႔ကို ေဖာ္ညႊန္းထားသည့္က်န္းမာေရးနီတိမ်ား ျဖစ္သည္။
သို႔ျဖစ္၍ အစာအာဟာရမ်ားကို မွီ၀ဲသံုးေဆာင္ရာတြင္ အစာလည္း ေဆး၊ ေဆးလည္း အစာ-ဟူေသာ လမ္းညႊန္ခ်က္ကို သတိျပဳ၍ မိမိတို႔အတြက္ ေဆးျဖစ္မည့္ အစားအစာမ်ားကို ဉာဏ္ျဖင့္ ေရြးခ်ယ္မွီ၀ဲရန္ႏွင့္ မွီ၀ဲနည္းမွန္ကန္ရန္ အလြန္အေရးၾကီးေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အဂၤုတၱိဳရ္ပါဠိေတာ္ အနာယုသာသုတ္မ်ား၌ အသက္ရွည္ေၾကာင္း ၇-ပါးတို႔ကို ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူရာတြင္ အစာအာဟာရ မွီ၀ဲသံုးေဆာင္နည္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အခ်က္ ၄-ခ်က္အထိ ေနရာေပးညႊန္ၾကားခဲ့ေပသည္။ ထိုအစာအာဟာရ သံုးေဆာင္မွီ၀ဲနည္းမ်ားမွာ-
၁။ အခ်ိန္မွန္မွန္ စားရျခင္း ( ကာလစာရီ )
၂။ မိမိႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ရာကိုသာ စားရျခင္း ( သပၸါယကာရီ )
၃။ သင့္ေလ်ာ္ေစကာမူ ေၾကက်က္လြယ္သည္ကိုသာ စားရျခင္း ( ပရိဏတ ေဘာဇီ )
၄။ သင့္ေလ်ာ္ေၾကက်က္ေစကာမူ အတိုင္းအတာႏွင့္ စားရျခင္း ( သပၸါေယ မတၱံ ဇာနာတိ )
တို႔ျဖစ္ေပသည္။ ဤလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားသည္ မည္သည့္ေခတ္မ်ားမွ မရိုးႏိုင္ဘဲ လူတိုင္း က်န္းမာသက္ရွည္ေရးအတြက္ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။
အစာအာဟာရမ်ားကို အခ်ိန္မွန္မွန္ စားေသာအခါ စားခ်ိန္က်ေရာက္လွ်င္ အလိုလို ဆာေလာင္လာတတ္ေပသည္။ ထိုဆာေလာင္လာသည့္ အခ်ိန္ကား အမွန္ အစာအာဟရ စားသင့္သည့္ အခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္။ ဆာေလာင္ျခင္းဆိုသည္မွာ အစာသစ္အိမ္တြင္ ပါစက၀မ္းမီး ေတာက္ေလာင္စရာ အစာမရွိေတာ့သျဖင့္၊ ၀မ္းမီးက အစာသစ္အိမ္ကို ေလာင္ကၽြမ္းေနသျဖင့္ အစာသစ္အိမ္က -ငါ့မွာ ၀မ္းမီး အေလာင္ခံေနရသည္။ ငါ့ထံသို႔ အစာမ်ား ပို႔ေပးပါ-ဟု ပူဆာေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ အစာမစားပါက ၀မ္းမီးေၾကာင့္ အပူႏွင့္ေလတို႔ ထလာျပီး ရင္၀တြင္ ေလခံလာရကား အစာမစားခ်င္ ျဖစ္လာတတ္၏။ ၾကာလွ်င္ အစာအိမ္ အခ်ဥ္ေပါက္သည့္ ေရာဂါ၊ ေလပူေရာဂါမ်ားလည္း ျဖစ္ပြားလာတတ္၏။ ထို႔အတူ အစာအိမ္က ေလာင္စာမေတာင္းေသးခ်ိန္တြင္ (၀ါ) မဆာေသးသည့္အခ်ိန္တြင္ စားျပန္လွ်င္လည္း အစာမေၾကေရာဂါ၊ ပ်ိဳ႔အန္ေသာ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္လာတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သဘာ၀ကေပးထားသည့္ အစာ စားေသာက္ခ်ိန္တြင္ အစာမွန္မွန္ စားျခင္းျဖင့္ က်န္းမာေအာင္ ျပဳျပင္ၾကရမည္။
ဒုတိယအခ်က္မွာ-ဆာေလာင္ခ်ိန္၌ အခ်ိန္မွန္ အစာစားရမည္ဆိုေသာ္လည္း ေတြ႔သမွ် အစာ အာဟာရတို႔ကို မစားရ။ မိမိက်န္းမာေရးႏွင့္ ေလ်ာ္ကန္ သင့္ျမတ္သည့္ အစားအစာမ်ားကိုသာ ေရြးခ်ယ္စားၾကရျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ-အေအးစာ၊ အပူစာ ႏွစ္မ်ိဳးတြင္ မိမိခႏၶာကိုယ္က အပူစာႏွင့္မွ သင့္မည္ဆိုက အေအးစာမ်ားကိုေရွာင္၍ အပူစာကို ရာသီဥတုအလိုက္ ဉာဏ္ျဖင့္ ေရြးခ်ယ္စားရ၏။ ထို႔အတူ တက္စာ၊ သက္စာ၊ ပြင့္စာ၊ ပိတ္စာ၊ ဖ်က္စာ၊ ျဖည့္စာတို႔၌လည္း မိမိႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ရာအစာမ်ားကို ဉာဏ္ျဖင့္ခ်င့္ခ်ိန္၍ ေရြးခ်ယ္စားတတ္ရမည္။
ထို႔ေၾကာင့္ မလတ္ဆတ္ျခင္း၊ မသန္႔ရွင္းျခင္း၊ ပိုးရွိျခင္း၊ ပုပ္သိုးျခင္း၊ မွည့္လြန္း စိမ္းလြန္းျခင္း၊ အလြန္က်က္ျခင္း၊ မႏူးမနပ္ျခင္း စသည့္ အဂၤါလကၡဏာမ်ား ရွိေသာ အစားအစာမ်ားမွာလည္း မသင့္ေလ်ာ္ေသာအစာမ်ားျဖစ္ရာ ထိုအစားအစာမ်ိဳးကို လံုး၀ေရွာင္ရွားရမည္။
( ဓမၼာစရိယ ဦးေအးႏိုင္ ) ( ဘီေအ)
Credit : http://www.mawluu.com/2009/08/blog-post_1447.html
